Mèn mén là một món ăn truyền thống của người đồng bào dân tộc H’Mông ở Tây Bắc. Mèn mén là lương thực chính ở đây và có hương vị đặc biệt, đậm đà bản sắc văn hóa, gắn bó với đời sống sinh hoạt hàng ngày. Cùng Ẩm Thực Online tìm hiểu đôi nét về món mèn mén này nhé!
Mèn mén là gì?
Mèn mén là một cái tên bắt nguồn từ nước Trung Quốc, món ăn này có nghĩa là bột ngô hấp. Đây là món ăn dân dã và được làm từ ngô (bắp) của người Mông khiến nhiều du khách mê mẩn vì hương vị khác lạ mà món đặc sản này mang đến. Mèn mén là món ăn giàu chất dinh dưỡng, bổ sung nhiều năng lượng cho cả người lớn và trẻ em ở vùng cao.
Ý nghĩa của món mèn mén
Trước đây, đặc sản là một món ăn chính hằng ngày thay cơm vì ở đây không có đất để trồng lúa, là “cơm” của người Mông. Tuy ngày nay cuộc sống của người Mông đã đầy đủ hơn, nhưng mèn mén vẫn giữ một vai trò chủ đạo trong bữa cơm hằng ngày. Món đặc sản này là món ăn không thể thiếu trong các ngày lễ, tết hay bất cứ công việc gì.
Ngoài việc mang lại giá trị về dinh dưỡng, món ăn còn mang đến một giá trị văn hóa, đậm đà bản sắc dân tộc của đồng bào Mông. Cái linh hồn của món ăn đã ngấm sâu vào đời sống của người dân nơi đây. Mèn mén gắn liền với người dân ở đây từ thế hệ này đến thế hệ khác, như truyền lại một huyền thoại về người dân tộc Mông bất khuất, kiên cường, tạo niềm hy vọng cho con cháu sau này về một tương lai tươi sáng đầy những sắc màu. Dù có rời xa quê hương thì món mèn mén vẫn là đặc sản tuyệt vời trong lòng mỗi người đồng bào Mông.
Người Mông quan niệm rằng phụ nữ phải biết may vá, thêu thùa, phải biết thương chồng con, chăm lo bố mẹ chồng và nhất định phải biết làm món đặc sản. Điều này cho thấy, vị trí quan trọng của món ăn trong ẩm thực của người Mông.
Cách làm món mèn mén chuẩn vị người H’Mông
Món đặc sản này cần một đôi bàn tay vừa khéo léo vừa có kinh nghiệm để đảm bảo chuẩn và giữ nguyên hương vị, để làm ra món này đòi hỏi rất nhiều công đoạn nhưng lại không quá phức tạp:
- Bước 1: Sau mỗi mùa thu hoạch, đồng bào Mông phơi ngô trên những hiên nhà hoặc trên gác bếp, chờ khi ngô thật khô rồi mới đem làm mèn mén.
- Bước 2: Sau khi tách hạt ngô và loại bỏ những hạt bị sâu, mốc, chỉ giữ lại những hạt tròn và mẩy rồi đem xay thành bột thật mịn. Người Mông vẫn còn sử dụng những cối xay đá nên đây được coi là công đoạn vất vả nhất khi làm món này.
- Bước 3: Ngô sau khi được xay sẽ đem sàng để loại bỏ sạn và mày. Tiếp đến cho ra nia rồi trộn với một ít nước và tiến hành nhào bột, lượng nước phải được tính toán kỹ càng. Mèn mén không được quá khô hoặc quá ướt, nếu quá khô sẽ dẫn đến mèn mén bị sống, còn quá ướt sẽ làm cho món ăn nát đi và không được ngon.
- Bước 4: Bột sau khi được nhào trộn, người Mông sẽ đem hấp hai lần. Nồi được sử dụng khi hấp là một cái chảo lớn chứa nhiều nước và ở giữa có đặt một chõ cao. Sau khi trộn với nước thì bột sẽ được bỏ trong cái chõ đó.
- Bước 5: Thời gian hấp bột ngô tùy thuộc vào từng loại ngô. Nếu ngô đó là ngô non thì chỉ cần sau khi nước trong cái chảo sôi và hơi bốc nhiều ở cái chõ là được. Ngược lại nếu ngô già thì cần thời gian lâu hơn.
- Bước 6: Đổ bột ra cái mẹt rồi đợi bột bớt nóng và vò tơi ra. Do hấp lần đầu vẫn chưa chín hẳn nên phải tiếp tục cho thêm một lượng nước vừa đủ và đảo đều tay để bột ngô không bị vón cục. Khi thấy bột đã tơi trở lại thì ta tiếp tục cho ngược lại vào chõ lần hai, cũng là lần cuối để món mèn mén được chín hẳn.
Món mèn mén tuy không được nêm nếm gia vị, nhưng vẫn có vị ngọt bùi, dẻo thơm của ngô. Món đặc sản này thường được ăn kèm với canh rau cải, nước thắng cố hoặc ăn với ớt nướng, tạo nên một loại gia vị say nồng, đặc biệt là những ngày giá rét. Tại các phiên chợ, người ta trộn mèn mén chung với cơm để ăn cùng phở hay mỳ, khiến các du khách mê mẩn vì hương vị mà mèn mén mang lại.
Trên đây là đôi nét giới thiệu về món mèn mén, món ăn mang đậm bản sắc dân tộc của người đồng bào H’Mông. Hy vọng qua bài viết của Ẩm Thực Online bạn sẽ hiểu được món ăn đặc trưng gắn liền với văn hóa nơi đây. Hãy cùng theo dõi để biết thêm nhiều đặc sản Việt Nam nhé!
